| |
|
Antykloncepcja awaryjna - raport
opracowanie: Barbara Michalik
W nag�ych wypadkach
W USA zdarza si� 2,7 mln niepo��danych ci�� ka�dego roku. Po�owa z nich jest spowodowana nieudan� antykoncepcj�, a tak�e zbyt ma�� skuteczno�ci� naturalnych metod ograniczaj�cych p�odno��. Jak podaje Centers for Disease Control and Prevention, wi�cej ni� 11 milion�w ameryka�skich kobiet okre�la stosowane przez nie �rodki i sposoby jako niewystarczaj�ce.
Dotyczy to szczeg�lnie stosunku przerywanego, u�ywania prezerwatyw czy kr��k�w dopochwowych. Skuteczno�� obni�aj� ponadto b��dy ich u�ytkownik�w, czyli nieprawid�owe stosowanie prezerwatyw czy nieprzestrzeganie zalece� dotycz�cych za�ywania pigu�ek hormonalnych. Zdarzaj� si� r�wnie� sytuacje nieoczekiwane, trudne do przewidzenia (p�kni�cie lub zsuni�cie si� prezerwatywy, gwa�ty), podczas kt�rych sytuacja nie przygotowanej partnerki staje si� dramatyczna. Prof. Anita Nelson z Zak�adu Po�o�nictwa i Ginekologii z Los Angeles twierdzi, �e oko�o 50% wszystkich aborcji i niepo��danych ci�� mo�na by unikn��, gdyby kobieta mia�a dost�p do tzw. nag�ej antykoncepcji, czyli �rodk�w, kt�rych mo�na u�ywa� po stosunku seksualnym. Nazywa si� je inaczej antykoncepcj� postkoitaln�, awaryjn� ("emergency contraception", ECP) albo te� "morning after pill", co oznacza "pigu�ka poranek po" (nast�pnego dnia po stosunku). Kiedy indziej s� znane jako tabletki "po stosunku" albo "dzie� po" lub "dwie doby po".
Ostatnio na �wiecie pojawia si� coraz wi�cej r�nych �rodk�w antykoncepcyjnych, a firmy farmaceutyczne prze�cigaj� si� w dostarczaniu na rynek coraz to nowych, doskonalszych specyfik�w. Niekt�rzy twierdz�, �e stanowi� one i tak mniejsze z�o. Nie tylko chroni� przed nie planowan� ci���, ale i zapobiegaj� aborcji mog�cej mie� niekiedy niekorzystne skutki zdrowotne, psychiczne i moralne.
Wobec ogromnej r�norodno�ci �rodk�w tego typu zaprezentujemy te, kt�re stosuje si� w tzw. sytuacjach awaryjnych, czyli wtedy, gdy przed wsp�yciem partnerzy nie u�yli �adnego z nich, a mimo to dosz�o do stosunku i zachodzi obawa niepo��danej ci��y. Nale�y jednak podkre�li�, �e przed ich zastosowaniem nale�y koniecznie skonsultowa� si� z lekarzem, tym bardziej �e mo�na je kupi� tylko na recept�.
Poranek po, czyli Preven
Po fali burzliwych dyskusji �wiat obieg�o wiele sensacyjnych wiadomo�ci o zaakceptowaniu r�wnolegle w wielu krajach r�nych �rodk�w antykoncepcyjnych przeznaczonych do stosowania w nag�ych przypadkach, czyli po stosunku, zwanych tak�e antykoncepcj� dedykowan�.
Pierwszym �rodkiem zaakceptowanym przez FDA w lipcu 1999 r., a dopuszczonym do sprzeda�y w ameryka�skich aptekach od wrze�nia tego roku, jest Preven produkowany przez firm� Gynetics. Lek jest dost�pny na recept�. Producent reklamuje go jako �rodek skuteczny przez 72 godziny po stosunku. Twierdzi, �e na 100 stosuj�cych go kobiet 98 uniknie ci��y. Okre�lenie "poranek po" mo�e okaza� si� myl�ce, poniewa� powinien by� brany od 1 do 72 godzin po seksie, co oznacza, �e najlepiej nie czeka� z po�kni�ciem pigu�ki do najbli�szego poranka, gdy� jej skuteczno�� jest najwi�ksza tu� po odbytym stosunku, a p�niej stopniowo maleje (a� o�miokrotnie!).
Preven jest sprzedawany w formie zestawu, w sk�ad kt�rego wchodzi broszura spe�niaj�ca rol� szczeg�owej informacji dla pacjentki, test ci��owy, a tak�e cztery jasnoniebieskie tabletki antykoncepcyjne. Pigu�ki te zawieraj� dwa hormony: progestin oraz estrogen. Dzia�anie Prevenu polega na tym, �e zapobiega owulacji lub j� op�nia. Prawdopodobnie utrudnia r�wnie� zap�odnienie kom�rki jajowej (je�eli jest ona ju� uwolniona z jajnika) albo mo�e powodowa� zmiany w �luz�wce macicy, kt�re uniemo�liwiaj� zagnie�d�enie si� zap�odnionej kom�rki. Producenci podkre�laj�, �e Preven nie wywo�uje poronienia.
Przed u�yciem tabletek zaleca si� wykonanie testu ci��owego, aby kobieta mog�a stwierdzi�, czy nie zasz�a w ci��� wcze�niej. Je�eli tak si� ju� sta�o, tabletki nie b�d� skuteczne, poniewa� nie niszcz� one rozwijaj�cej si� ju� ci��y. Je�eli kobieta ustali, �e nie jest w ci��y, powinna jak najszybciej wzi�� pierwsze 2 niebieskie tabletki. Nast�pn� dawk� 2 kolejnych nale�y �ykn�� 12 godzin p�niej. Lekarze radz� r�wnie� wykonanie testu ci��owego po up�ywie 2 tygodni (je�eli pacjentka nie b�dzie mia�a w tym czasie okresu), gdy� test wykonany zbyt wcze�nie mo�e by� zawodny.
Skutki niepo��dane s� niewielkie: niekiedy nudno�ci, czasem wymioty, kt�re mog� trwa� kilka godzin przez jeden lub dwa dni. Tabletki te nie przeciwdzia�aj� infekcji HIV ani innym chorobom przenoszonym drog� p�ciow�. Skutkiem ubocznym stosowania progestagen�w w tabletkach po stosunku s� r�wnie� krwawienia mi�dzymiesi�czkowe lub wcze�niejsze wywo�anie miesi�czki.
Program pomocy
W zwi�zku z pojawieniem si� tego �rodka w Ameryce opracowano specjalny system maj�cy na celu udzielanie pomocy kobietom, kt�re znalaz�y si� w trudnej sytuacji z powodu prawdopodobie�stwa niechcianej ci��y. Doktor Paul Blumenthal z Uniwesytetu Johna Hopkinsa, profesor zajmuj�cy si� ginekologi� i po�o�nictwem, podkre�la, �e program ten dotyczy nie tylko ofiar gwa�tu. Ka�da kobieta, kt�ra odby�a stosunek bez zabezpiecze� i obawia si� ryzyka ci��y, mo�e zadzwoni�, wezwa� swojego lekarza i za��da� awaryjnej antykoncepcji. Jednym ze stosowanych w jej ramach �rodk�w jest w�a�nie Preven, kt�ry mo�e by� dostarczony natychmiast do domu nie tylko przez lekarza czy jego asytenta, ale r�wnie� piel�gniark�. Jest on udost�pniany w ramach ubezpieczenia zdrowotnego.
Aby u�atwi� korzystanie z tych pigu�ek i uzyska� dodatkowe informacje, mo�na zadzwoni� pod bezp�atny numer telefonu, a linia informacyjna poda nazwiska i numery trzech najbli�szych os�b, kt�re mog� go przywie��. Cena wynosi od 20 do 40 dolar�w. Sam test ci��owy kosztuje 16 dolar�w. Profesor Paul Blumenthal twierdzi, �e Preven redukuje szans� zaj�cia w ci��� o 75%. Ale je�eli uwzgl�dni� fakt, �e og�lne prawdopodobie�stwo zaj�cia w ci��� to 20% (zale�y bowiem od dnia cyklu i innych czynnik�w), skuteczno�� awaryjnej antykoncepcji tego rodzaju wynosi mniej wi�cej 95%.
Kobieta potrzebuj�ca pomocy mo�e w ramach tego programu zamiast awaryjnej pigu�ki antykoncepcyjnej zdecydowa� si� na za�o�enie spirali wewn�trzmacicznej.
Plan B bez tajemnic
FDA zarejestrowa�a r�wnie� now� awaryjn� metod� antykoncepcyjn� pod nazw� Planu B. Rzecznik FDA, Suzan Cruzan, zapewni�a, �e jest on r�wnie skuteczny jak inne sposoby, co wykaza�y badania sponsorowane przez WHO w 15 krajach obejmuj�ce oko�o 3000 kobiet. Jest to �rodek hormonalny zawieraj�cy dwie bia�e tabletki levonorgestrelu, czyli progestagenu I generacji (spotykanego zreszt� w wi�kszo�ci �rodk�w antykoncepcyjnych), syntetycznego hormonu, kt�ry zapobiega pocz�ciu przez blokowanie jajeczkowania lub zap�odnienia. Pierwsz� z tych tabletek - podobnie jak w przypadku Prevenu - trzeba wzi�� nie p�niej ni� 72 godziny po stosunku, a nast�pn� po 12 godzinach. Lek nie przerywa ju� istniej�cej ci��y. Powoduje mniej skutk�w ubocznych ni� dotychczasowe pigu�ki, chocia� nie eliminuje ich zupe�nie. Opr�cz niewielkich nudno�ci lub wymiot�w (mniejszych ni� przy innych �rodkach) mo�e powodowa� b�le, zm�czenie, b�l g�owy, zaburzenia miesi�czkowania, wra�liwo�� piersi.
Plan B ma by� dystrybuowany w USA przez Women�s Capital Corp. (WCC) i pocz�tkowo dost�pny tylko na recept� oraz za po�rednictwem Planned Parenthood Clinics (ameryka�skiej Kliniki Planowania Rodziny). B�dzie go mo�na kupi� r�wnie� w niekt�rych aptekach. Women�s Capital Corp. to firma prywatna, kt�ra powsta�a w celu upowszechnienia planu B na rynkach USA i Kanady, finansowana przez r�ne ameryka�skie fundacje dobroczynne, a tak�e instytucje stowarzyszone z Planned Parenthood.
W Polsce - Postinor
W Polsce w tym celu stosuje si� pigu�ki antykoncepcyjne Postinor sprzedawane w aptekach na recept� (starcz� na dwa razy i kosztuj� ok. 36 z�). W jednym opakowaniu znajduj� si� 4 tabletki. Po zbli�eniu bez zabezpieczenia najlepiej za�y� jedn� z nich w ci�gu 1 - 72 godzin, a najlepiej tu� po nim. Jest tym skuteczniejsza, im szybciej zostanie u�yta. Po 12 godzinach nale�y wzi�� drug� tabletk�.
�rodek ten zawiera bardzo du�� dawk� progestagenu (syntetycznego progesteronu). Dzi�ki temu op�nia si� proces jajeczkowania, je�li ono jeszcze nie nast�pi�o, i plemniki nie zd��� dotrze� do jajeczka. Natychmiast zag�szcza �luz w szyjce macicy, co blokuje drog� plemnikom, a je�eli do zap�odnienia kom�rki jajowej ju� dosz�o, utrudnia jej zagnie�d�enie si� w macicy i rozw�j ci��y. Poniewa� podczas cyklu miesi�czkowego mo�na za�y� nie wi�cej ni� 4 pigu�ki, Preven mo�na stosowa� tylko sporadycznie.
Warto przy tym wspomnie�, �e tabletki te bywaj� zawodne, a poza tym nie mo�na ich u�ywa� jako rutynowego �rodka zapobiegaj�cego ci��y. Zaburzaj� bowiem gospodark� hormonaln� organizmu kobiety i rozregulowuj� jej cykl miesi�czkowy ze wzgl�du na du�� jednorazow� dawk� hormonu. Przeciwwskazania s� niewielkie i takie same jak w typowej doustnej antykoncepcji (np. choroby p�cherzyka ��ciowego i w�troby, a tak�e przebyta ��taczka).
Wzmocniona dawka hormon�w
Lekarze radz�, �e w nag�ych przypadkach mo�na wykorzysta� dotychczasowe antykoncepcyjne doustne pigu�ki hormonalne (w Polsce - np. Gravistat, Ovidon, Microgynon, Rigevidon, Marvelon, Mercilon, Cilest, Diane 35, Femoden, Minisiston, Triguilar, Triregol; na Zachodzie - np. Alesse, Trivora, Levora, Triphasil) i u�y� ich zwi�kszonej dawki, kt�ra spe�ni rol� antykoncepcji awaryjnej.
Zawieraj� one zwi�zki o dzia�aniu zbli�onym do naturalnych hormon�w. Dzi�ki temu wp�ywaj� na fizjologi� kobiety, a wi�c hamuj� uwalnianie si� kom�rki jajowej, powoduj� zmiany w b�onie �luzowej macicy, uniemo�liwiaj�c zagnie�d�enie si� zarodka, zmieniaj� konsystencj� �luzu, utrudniaj�c plemnikom zap�odnienie.
S� r�ne rodzaje tych tabletek. Doustne �rodki dwusk�adnikowe zawieraj� dwa rodzaje hormon�w: estrogen i progestagen. Zazwyczaj za�ywa si� je przez 21 dni, a potem nast�puje 7-dniowa przerwa, w kt�rej pojawia si� okres. Czasami niekt�re opakowania zawieraj� 28 tabletek i w�wczas 7 pigu�ek z ostatnich dni cyklu nie zawiera �adnych hormon�w. W aptekach znajduj� si� trzy rodzaje dwusk�adnikowych tabletek:
- jednofazowe (wszystkie maj� ten sam kolor i zawieraj� tak� sam� ilo�� progestagenu i estrogenu),
- dwufazowe (o dw�ch r�nych kolorach, maj� r�ne dawki hormon�w zale�nie od dnia cyklu; zazwyczaj ju� nie stosowane;)
- tr�jfazowe (maj� trzy kolory, poniewa� s� trzy rodzaje tabletek dostosowanych do dni cyklu).
R�ne kolory u�atwiaj� przyjmowanie ich w odpowiedniej kolejno�ci. Mo�na je r�wnie� wykorzysta� w antykoncepcji awaryjnej i w ci�gu 72 godzin po stosunku wzi�� zwi�kszon� liczb� tabletek z pierwszych dw�ch dni cyklu. Ile z tych pigu�ek trzeba �ykn�� i kt�re, zale�y to od rodzaju �rodka oraz decyzji lekarza. Po 12 godzinach bierze si� powt�rn�, tak�e wi�ksz� ni� zazwyczaj, dawk� tabletek.
Natomiast w jednosk�adnikowych �rodkach (zwanych minipigu�kami; rzadko stosowanych) jest tylko jeden hormon, czyli progestagen. W normalnej antykoncepcji bierze si� je przez ca�y cykl miesi�czkowy, bez �adnej przerwy. I te r�wnie� mo�na za�y� w sytuacji awaryjnej, stosuj�c dwie zwi�kszone dawki: jedn� w ci�gu 72 godzin, a drug� w odst�pie 12 godzin. O szczeg�ach poinformuje nas lekarz, gdy� r�wnie� zale�y to od rodzaju pigu�ek. Nale�y tylko pami�ta� o tym, �eby nie bra� ostatnich siedmiu tabletek, gdy� nie zawieraj� �adnych hormon�w.
Niekiedy pigu�ki z drugiej dawki mo�na wzi�� dopochwowo, a �rodek zostanie wch�oni�ty przez tkank�. W ka�dej z tych metod trzeba przestrzega� zalece� lekarza, kt�ry powinien ustali� z pacjentk� spos�b post�powania. Przeciwwskazaniami s� zatory t�tnic lub �y�, choroby zastawek, zawa� serca, nowotwory, powa�ne schorzenia w�troby.
Wk�adka wewn�trzmaciczna, czyli IUD
Zupe�nie inna forma antykoncepcji awaryjnej to za�o�enie wk�adki wewn�trzmacicznej (spirali), czyli przyrz�du znanego pod nazw� IUD (intra - uterine device), kt�r� zazwyczaj wprowadza si� jako jedn� z mechanicznych metod rutynowej antykoncepcji przed stosunkami (The Copper T, Omega, Multiload Cu 250, Multiload Cu 375, Gyne T 380). Jednak w sytuacjach nag�ych mo�na j� za�o�y� po nie zabezpieczonym seksie, dzi�ki czemu spe�ni ona swoje zadanie nawet do 5 dni po wsp�yciu. Ma ona najcz�ciej kszta�t litery T (czasami wygl�da jak S lub jeszcze inaczej) i umieszcza si� j� w macicy. Mo�e by� zrobiona z plastiku, ze stali, a niekt�re spirale zawieraj� miedziany zbiorniczek lub hormony. Wsp�czesne wk�adki wykonuje si� z tworzyw sztucznych. Najcz�ciej maj� nawini�ty srebrny lub miedziany drucik, w innych znajduj� si� implanty hormonalne. Powoduj� one takie zmiany w b�onie �luzowej macicy, kt�re uniemo�liwiaj� zagnie�d�enie si� zarodka. Hamuj� ruchy jajowod�w oraz zmieniaj� konsystencj� �luzu, utrudniaj�c aktywno�� plemnik�w (jony miedzi lub srebra unieczynniaj� same plemniki).
Skuteczno�� wk�adki zak�adanej po stosunku jest du�a i wy�sza ni� 90%. Dodatkowe znaczenie ma to, �e jest to metoda d�ugoterminowa, gdy� spirala pozostawiona w macicy chroni przed ci��� przez oko�o 3-5 lat. Mo�na j� tak�e wyj�� po nast�pnym okresie. Zabieg musi wykona� ginekolog, gdy� wk�adanie i wyjmowanie tej wk�adki wymaga ostro�no�ci. Mimo to metoda ta jest o wiele mniej ryzykowna ni� przerwanie ci��y. U�ywa si� jej tylko wtedy, gdy kobieta jest pewna, �e nie zasz�a w ci��� podczas wcze�niejszego stosunku. Nie zaleca si� jej raczej tym, u kt�rych wyst�puje wysokie ryzyko infekcji, czyli tych, kt�re zosta�y zgwa�cone, mia�y wielu partner�w, czy te� s� zagro�one infekcj� z innych powod�w.
Powr�t kameleona, czyli Mifegyne i RU 486
Najwi�cej kontrowersji budzi ci�gle francuska pigu�ka aborcyjna Mifegyne. W lipcu 1999 r. zaakceptowa�a j� Szwajcaria - jako kolejne, �sme pa�stwo zachodnio - europejskie (po Niemczech, Austrii, Belgii, Danii, Hiszpanii, Grecji, Holandii). Ma by� tam dost�pna od wrze�nia 1999 r. �rodek ten jest produkowany przez francusk� firm� Exelgyn, a dotychczas Mifegyne mo�na by�o kupi� tylko we Francji, Wielkiej Brytanii i Szwecji, gdzie stosowa�o j� oko�o p� miliona kobiet. W kolejnych krajach Wsp�lnoty Europejskiej zarejestrowano j� niedawno. W niekt�rych z tych pa�stw akceptacja ta jednak oznacza, �e wprawdzie produkt jest legalny, ale sprzeda� b�dzie mo�na rozpocz�� dopiero wtedy, gdy producent uzyska zgod� na dystrybucj� od ka�dej z kolejnych instytucji rz�dowych. Kongres Stan�w Zjednoczonych w g�osowaniu, kt�re mia�o miejsce w czerwcu 1999 r., nie zgodzi� si� na rejestracj�. W wielu krajach do tej pory jest nielegalny.
By�a ona wcze�niej znana jako pigu�ka RU 486 (mifepristone), wok� kt�rej przez wiele lat trwa dyskusja i protesty, gdy� jej dzia�anie polega na wywo�ywaniu aborcji. RU to skr�t od Roussel Uclaf, nazwy producenta tego �rodka, kt�ry jest syntetycznym lekiem z grupy steryd�w o w�a�ciwo�ciach przeciwhormonalnych. Zawiera antyprogesteron maj�cy dzia�anie przeciwne do progesteronu, hormonu wydzielanego przez ca�� ci���. Jego rola jest jednak najwa�niejsza w pierwszym trymestrze ci��y, gdy� zapobiega skurczom macicy (mimo �e jest go pocz�tkowo niewiele, bo wytwarza go jedynie cia�ko ��te ci��owe). Przez nast�pne 16 tygodni jest ju� produkowany w ogromnych ilo�ciach w �o�ysku i zazwyczaj problem skurcz�w wywo�anych niedoborem progesteronu znika. RU zawiera prostaglandyny, czyli PGE alfa, kt�rych dzia�anie jest do�� z�o�one. Polega na wywo�ywaniu skurcz�w w mi�ni�wce g�adkiej, w tym r�wnie� w mi�niu macicy, co wywo�uje poronienie.
Niekiedy antyprogesteron ��czono z innymi substancjami chemicznymi, takimi jak sulproston, kt�re zwi�ksza�y skuteczno��.
Nawet gdy poronienie nie nast�pi�o i dziecko prze�y�o, mog�o urodzi� si� z deformacjami. Bernard N. Nathanson stwierdzi�, �e zaakceptowanie RU 486 oznacza powr�t do barbarzy�stwa, gdy� nie tylko doprowadza do zniszczenia zdrowia kobiety i dziecka, a r�wnie� stanowi najwi�ksze zagro�enie dla rodziny.
Pigu�ka ta ma wielu przeciwnik�w w wielu krajach, nawet tych, w kt�rych oficjalnie j� zaakceptowano (podobnie jak aborcja).
***
Antykoncepcja awaryjna jest jeszcze w Polsce i na �wiecie zbyt ma�o upowszechniona, mimo �e wiele kobiet w obliczu nag�ego i nieoczekiwanego ryzyka nie chcianej ci��y cz�sto prze�ywa dramat. Oczywi�cie, lepiej jest regularnie i �wiadomie stosowa� �rodki antykoncepcyjne przed wsp�yciem i zawczasu zapobiega� ci��y. Ale jak�e cz�sto kobieta staje si� ofiar� agresji seksualnej, przypadku, pomy�ki czy te� w�asnej bezmy�lno�ci. Takie okoliczno�ci mog� jej zniszczy� �ycie, by� przyczyn� za�amania, depresji, nieprzemy�lanego zachowania czy przest�pczych czyn�w. W tej trudnej chwili �wiadomo��, �e istnieje wyj�cie z tej - wydawa�oby si� do tej pory - beznadziejnej sytuacji, jest bardzo wa�na. Daje mo�liwo�� wyboru. I od kobiety zale�y, czy z niej skorzysta.
| Zastosuj pigu�k�, gdy: |
- mia�a� stosunek bez �adnego zabezpieczenia
- zapomnia�a� wzi�� pigu�k� antykoncepcyjn�
- prezerwatywa zsun�a si� lub p�k�a podczas zbli�enia
- partner u�y� jej zbyt p�no
- pomyli�a� si� przy obliczeniu dnia cyklu miesi�czkowego
- partner nie wycofa� si� na czas
- diafragma (kapturek dopochwowy) przesun�a si�
- zosta�a� zgwa�cona
|
| Co zrobi� po: |
- si�gn�� po doustn� hormonaln� awaryjn� pigu�k� typu "po poranku" ("dzie� po"), np. Preven lub plan B - w ci�gu 72 godzin po seksie (w Polsce jeszcze niedost�pna)
- zastosowa� awaryjny doustny �rodek hormonalny Postinor - w ci�gu 1 - 72 godz.; im szybciej, tym skuteczno�� jest wi�ksza (w Polsce stosowany)
- wzi�� zwi�kszon� dawk� regularnie stosowanego doustnego �rodka antykoncepcyjnego (mo�na t� metod� zastosowa� w Polsce)
- poprosi� lekarza o jak najszybsze za�o�enie spirali wewn�trzmacicznej
Uwaga: Pigu�ka aborcyjna Mifegyne (czyli RU 486) to �rodek w Polsce nielegalny i zabroniony. |
| Niepo��dane objawy: |
- nudno�ci, wymioty
- b�le mi�niowe
- b�le g�owy
- b�le w dole brzucha
- problemy ze wzrokiem
- p�niejsze rozpocz�cie miesi�czki
- zaburzenia miesi�czkowania
- w nast�pnym cyklu ci��e mnogie
- dr�twienie mi�ni, zm�czenie
- wra�liwo�� piersi
Nie ma podstaw do twierdzenia, �e pigu�ki te mog� uszkodzi� p��d. Ale nie u�ywaj ich, je�li jeste� w ci��y. |
| Amerykanie badali: |
- Oko�o 48% z 6 mln ci�� w USA ka�dego roku to ci��e nie zaplanowane. W 1994 r. w USA odnotowano oko�o 3 milion�w nie zaplanowanych ci��.
- Po�owa tych ci�� jest wynikiem braku jakiegokolwiek zabezpieczenia, a pozosta�e - stosowania �rodk�w antykoncepcyjnych, kt�re z jakich� wzgl�d�w nie zadzia�a�y.
- 4 z 5 ci�� nastolatek jest nie zaplanowanych, a 1 na 5 nastolatek w og�le nie u�ywa �adnych �rodk�w antykoncepcyjnych.
- 47% nie zaplanowanych ci�� sko�czy�o si� aborcj�, 40% urodzeniem dziecka i 13% poronieniem.
- Spo�r�d tych ci�� u kobiet, kt�re stosowa�y antykoncepcj� (ale nie planowa�y ci��y): 51% ci�� zako�czy�a si� aborcj�, 37% urodzeniem dziecka, a 12% poronieniem.
- Spo�r�d tych kobiet, kt�re nie u�ywa�y antykoncepcji (i nie planowa�y ci��y): 43% zastosowa�o aborcj�, 44% urodzi�y dziecko, a 13% poroni�o.
- 48% kobiet mi�dzy 15. a 44. r. �ycia nie planowa�o swojej ci��y.
- 60% kobiet pomi�dzy 35. a 39. r. �ycia mia�o nie zaplanowan� ci���.
W Polsce takich bada� si� nie prowadzi. |
S�ysza�y, ale...
Badanie z 1997 r. wykaza�o, �e wi�kszo�� kobiet w USA s�ysza�o o pigu�ce "po". Jednak tylko 11% wie, �e jest ona dost�pna i powinna by� u�yta w 72 godziny po stosunku. Oko�o 1% kobiet u�y�o tej pigu�ki.
100% ginekolog�w i po�o�nik�w zna �rodki antykoncepcji awaryjnej, ale tylko 10% rozmawia�o o niej ze swoimi pacjentkami. 24% przepisa�o recept� wi�cej ni� 5 razy w roku.
|
|
|
|
Kobiety s� po to by Je kocha� a nie by Je rozumie� :) |
|
|
|
